Podsumowanie obchodów roku jubileuszowego 2025
Rok 2025 jest dla Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce czasem szczególnym – świętujemy 75-lecie istnienia organizacji, która od 1950 roku pozostaje sercem i głosem społeczności żydowskiej w Polsce. Nasze stowarzyszenie, nieprzerwanie od siedmiu i pół dekady, działa na rzecz zachowania dziedzictwa kulturowego, wspierania integracji, przeciwdziałania uprzedzeniom i rozwijania dialogu polsko-żydowskiego. Nasz jubileusz stanowi okazję do uhonorowania tej wielowymiarowej działalności – zarówno poprzez refleksję nad przeszłością, jak i spojrzenie w przyszłość.
Obchody roku jubileuszowego objęły szereg wydarzeń kulturalnych, edukacyjnych, społecznych i historycznych w różnych miastach Polski, pokazując żywą obecność TSKŻ w lokalnych społecznościach. Wydarzenia organizowane w ramach 75-lecia były nie tylko celebracją historii, ale też wyrazem współczesnej aktywności TSKŻ i jego roli w społecznym krajobrazie Polski.
Jednym z wydarzeń o szczególnym znaczeniu była jubileuszowa, piętnasta edycja Dni Pamięci w Łodzi – łódzkich obchodów Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu, które na stałe wpisały się w kalendarz miejskich wydarzeń kulturalnych i edukacyjnych. W styczniu, Łódź ponownie stała się miejscem pamięci, zadumy i artystycznej refleksji nad dziedzictwem ofiar Zagłady.
Koncert galowy XV Dni Pamięci, który odbył się na scenie Teatru im. Stefana Jaracza w Łodzi, był wyjątkowym, emocjonalnym wydarzeniem artystycznym. W roli głównej wystąpiła amerykańska aktorka i wokalistka żydowskiego pochodzenia Daniella Rabbani, która w towarzystwie pianisty Neala Brostoffa oraz Tria Sebastiana Wypycha, zaprezentowała głęboko poruszający program złożony z pieśni w języku jidysz. Jej występ, niosący uniwersalne przesłanie i autentyczne emocje, stał się muzycznym hołdem dla ofiar Holokaustu oraz wyrazem pamięci, która zakorzeniona w sztuce, potrafi przekraczać granice języków, kultur i pokoleń.
Wieczór wzbogacili młodzi wykonawcy z Chóru Młodzieżowego „Łódzka Fabryka Dźwięku” oraz utalentowani soliści z łódzkich szkół, których udział w koncercie stanowił piękne świadectwo międzypokoleniowego przekazu i żywej troski o zachowanie pamięci.
W czerwcu, w wyjątkowej przestrzeni Narodowego Forum Muzyki we Wrocławiu, odbył się historyczny koncert World Jewish Philharmonic – międzynarodowy projekt zrealizowany w ramach polskiej prezydencji w Unii Europejskiej. Na jednej scenie spotkało się blisko stu artystów z ponad trzydziestu krajów świata, których połączyła wspólna idea budowania mostów poprzez muzykę. Orkiestrę poprowadził wybitny dyrygent Gergely Madaras, a wśród solistów wystąpili światowej sławy artyści: Aleksandra Kurzak, Guy Braunstein i Avi Avital.
Repertuar wieczoru – od Mozarta i Pucciniego, przez żydowskie tańce Marcela Lavry’ego, aż po monumentalną V Symfonię Gustava Mahlera – stał się wyrazem różnorodności, otwartości i uniwersalnych wartości, które przyświecały temu niezwykłemu wydarzeniu.
Kolejnym ważnym akcentem roku jubileuszowego był V Międzynarodowy Zjazd Emigracji Marcowej – Reunion’68, który odbył się w Szczecinie w dniach 31 sierpnia – 6 września. W wydarzeniu wzięli udział emigranci marcowi z całego świata – m.in. z USA, Kanady, Szwecji, Danii, Izraela i Australii. Program obejmował spotkania, wykłady, projekcje filmowe, koncerty oraz wizyty w miejscach pamięci. Zjazd był nie tylko okazją do wzruszających spotkań po latach, ale też do refleksji nad wspólną historią i tożsamością. Pomysłodawczynią, organizatorką i dobrym duchem tego wydarzenia była Róża Król – przewodnicząca szczecińskiego Oddziału TSKŻ.
W ramach obchodów roku jubileuszowego, przygotowaliśmy także cykl artykułów o historii TSKŻ autorstwa Marty Rydz, publikowanych na stronie internetowej stowarzyszenia oraz w miesięczniku „Słowo Żydowskie”. Teksty te przybliżają kolejne dekady działalności organizacji - od jej powojennych początków, przez okres trudnych przemian społecznych, aż po współczesne wyzwania i osiągnięcia, przypominając jej liderów, lokalne oddziały i inicjatywy, które kształtowały życie żydowskie w Polsce po 1945 roku.
Rok jubileuszowy jest także czasem wyróżnień – zasłużeni działacze TSKŻ, za swoją pracę na rzecz społeczności żydowskiej, zostali uhonorowani państwowymi odznaczeniami – Srebrnymi Krzyżami Zasługi i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Jest to nie tylko osobiste wyróżnienie, ale także symboliczny gest docenienia pracy całej społeczności skupionej wokół TSKŻ. Nagrody stanowią także uznanie dla nieustającego zaangażowania i pasji, jakie od lat towarzyszą działalności naszych członków.
Zwieńczeniem obchodów jest Gala Jubileuszowa w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN oraz jej muzyczny finał – koncert „Melodie Pokoleń – די מעלאָדיעס פֿון דורות”, będący sentymentalnym przeglądem piosenek powojennej Polski – zarówno tych polskich, jak i żydowskich. Koncert ukazuje, jak ścieżki kultury żydowskiej i polskiej przeplatały się w powojennej Polsce, tworząc wspólne doświadczenie artystyczne i społeczne – często nieuświadomione, lecz niezwykle głębokie. „Melodie pokoleń” to hołd dla dziedzictwa, ale też manifest jedności i wzajemnych inspiracji.
Obchody 75-lecia Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce to nie tylko okazja do wspomnień i podsumowań, ale przede wszystkim świadectwo ciągłości i siły wartości, które od dekad kształtują naszą działalność. To dowód, że mimo trudnych momentów w historii i licznych wyzwań, jakie stawały przed naszą społecznością, TSKŻ pozostaje aktywną częścią życia kulturalnego i społecznego Polski – miejscem, w którym tradycja spotyka się z nowoczesnością, a dziedzictwo żydowskie przekazywane jest kolejnym pokoleniom.
Rok 2025 zapisze się na kartach naszej historii jako czas szczególny – pełen dumy z przeszłości, wdzięczności za wspólnotę i inspiracji do dalszego działania. Po 75 latach wciąż patrzymy w przyszłość z nadzieją, otwartością i zaangażowaniem – gotowi tworzyć nowe rozdziały tej wyjątkowej opowieści.
Dowiedz się więcej o Gali jubileuszowej 75-lecia TSKŻ.
Poznaj naszą historię:
Zachęcamy do zapoznania się z cyklem artykułów poświęconych historii TSKŻ:
CKŻP – Centralny Komitet Żydów w Polsce
Pierwsze 18 lat Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce
„Dos Naje Lebn” – „Nowe Życie”
Historia muranowskiego pomnika
Idisz Buch – jedyne takie wydawnictwo
