W 2023 roku już po raz dwunasty ulicami Warszawy przejdzie Marsz Pamięci upamiętniający ofiary warszawskiego getta w 81. rocznicę wielkiej akcji likwidacyjnej, która rozpoczęła się 22 lipca 1942 roku. W tym roku Marsz wyjątkowo zaplanowany jest na piątek 21 lipca. Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce jest partnerem tego wydarzenia.
81 lat temu w okupowanej Warszawie Niemcy rozpoczęli tak zwaną „Grossaktion” – wielką deportację Żydów do obozu zagłady w Treblince. Od 22 lipca do 21 września 1942 roku na Umschlagplatz – placu przeładunkowym przy ulicy Stawki, skąd wyruszały transporty do komór gazowych – w przepełnionych pociągach jadących do obozu i w samej Treblince zamordowali blisko 300 tysięcy Żydów. Jak co roku oddamy hołd ofiarom deportacji.
Tegoroczny Marsz Pamięci poświęcony będzie oporowi w getcie warszawskim, który poprzedził wybuch powstania 19 kwietnia 1943 roku. Wbrew rozpowszechnionemu przekonaniu zryw nie był spontaniczny, poprzedziły go wielomiesięczne przygotowania do walki zbrojnej i lata pracy konspiracyjnej: początkowo organizacje podziemne skupiały się na edukacji, wydawaniu prasy podziemnej i zapewnieniu wsparcia swoim sympatykom – z czasem, gdy pojawiły się pierwsze wiadomości o eksterminacji Żydów na masową skalę, zaczęto myśleć o organizacji oporu zbrojnego.
Marszowi Pamięci towarzyszyć będzie wystawa plenerowa „Korzenie powstania. Opór w getcie warszawskim”, w ramach której zaprezentowane zostaną zwiedzającym różne środowiska działaczy żydowskiego podziemia w trakcie okupacji niemieckiej, ich strategie, sposób działania i dynamikę współpracy. Opowieść osnuta będzie wokół losu kilkorga działaczy i działaczek: przedstawicieli różnych pokoleń i ugrupowań politycznych i środowisk. Chcemy pokazać ich wspólny wysiłek i współpracę, ale też trudności, których ona wymagała.
Marsz wyruszy 21 lipca o godz. 18:00 spod pomnika Umschlagplatz w Warszawie (ul. Stawki 10, róg Dzikiej) i przemierzy symboliczną trasę „od śmierci do życia”, która zakończy się na Skwerze Batalionu Harcerskiego AK „Wigry” (pod kinem Muranów), gdzie odbędzie się otwarcie wystawy „Korzenie powstania” i plenerowy koncertu chóru VRC z programem poświęconym żydowskiemu oporowi.
_____
Marsz Pamięci rozpocznie się 21 lipca 2023 r. o godz. 18:00.
Trasa: Umschlagplatz –Stawki – Dubois – Zamenhofa – Nowolipki – Andersa
Na początku wydarzenia wolontariusze będą rozdawać Wstążki Pamięci z imionami, które pod koniec pochodu zostaną przywiązane do elementów wystawy plenerowej „Korzenie powstania”.
Organizator:
Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma
Patronat honorowy:
Patronat Honorowy nad Marszem Pamięci objął Prezydent m.st. Warszawy.
Partnerzy:
EMOTL European March of the Living
Muzeum Getta Warszawskiego
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce
Jetline
Patronat medialny:
Onet
Program II Polskiego Radia
Rzeczpospolita
TVN24
Finansowanie:
Wystawa „Korzenie powstania. Opór w getcie warszawskim” jest finansowana przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach Funduszu EOG oraz przez budżet krajowy #EEAGrants #Funduszenorweskie #EOG #EEANorwayGrants