by tskzFundacja Spichlerz Kultury wraz z partnerami zaprasza od 6 do 11 września na dziesiątą jubileuszową edycję Pardes Festival – Spotkań z Kulturą Żydowską.
TSKŻ jest partnerem tegorocznej edycji, a „Słowo Żydowskie” partnerem medialnym Pardes Festival.
Kompletny program Pardes Festival: https://pardesfestival.pl/
Organizatorzy zapraszają do udziału w bogatym programie festiwalowym w atmosferze otwartości i życzliwości dla różnorodności religijnej, etnicznej i kulturowej Lubelszczyzny i całej Polski. Festiwal łączy przeszłość z teraźniejszością: odkrywamy wyparte z pamięci, ale żywe w kamieniu, w przekazach historycznych, we wspomnieniach i dziełach sztuki ślady wielowiekowej obecności żydowskich sąsiadów w Kazimierzu Dolnym, Janowcu, na Lubelszczyźnie, całej Polsce – obecności tragicznie przerwanej we wrześniu 1939 r.
Zanim pojedziemy do Kazimierza i Janowca, organizatorzy zapraszają na wydarzenie specjalne w partnerstwie z Państwowym Muzeum na Majdanku. W niedzielę, 4 września, spotykamy się na oprowadzaniu tematycznym poświęconym Zagładzie Żydów w Generalnym Gubernatorstwie w ramach obchodów 80. rocznicy niemieckiej akcji „Reinhardt”.
Pierwsze wydarzenie festiwalowe 6 września o godz. 12:00 to spacer kuratorski po znakomitej kolekcji judaików w zbiorach Muzeum Sztuki Złotniczej (gmach główny Muzeum Nadwiślańskiego w Kazimierzu Dolnym). W kameralnej scenerii miasteczek nad Wisłą, z respektem dla natury i dziedzictwa materialnego, spotkamy się z artystami i wybitnymi znawcami historii lokalnej, tematyki żydowskiej i wielokulturowości. Tradycyjnie już goście festiwalowi powędrują śladami żydowskimi w Kazimierzu Dolnym, zwiedzą Synagogę i poznają historię cmentarzy żydowskich. Jeden z kazimierskich spacerów tematycznych przywoła losy Ocalonych z Zagłady i rodziny Góreckich, odznaczonej w 1996 r. Medalem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. W trakcie Pardes Festival powracamy do mitycznego sztetla i poznajemy mikrokosmos wielokulturowych miast i miasteczek w dawnej Polsce. Pamięć międzywojennego wielokulturowego Lublina i historię słynnej żydowskiej ulicy Krawieckiej przywoła Joanna Zętar z Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN”.
Program Pardes Festival przywołuje nieistniejący już świat przefiltrowany przez wrażliwość artystów tworzących w przeszłości i współcześnie. Sztuka w przestrzeni festiwalowej dominuje w tym roku w całym bogactwie form artystycznych i różnorodności tematycznej. Organizatorzy zapraszają na trzy wernisaże: 6 września spotkamy się na wystawie kazimierskich fotografii Zbigniewa Nity, który od lat dokumentuje zmieniający się pejzaż miasteczka: „Kazimierz Dolny to część mojego życia. Część bardzo znacząca i trwająca nadal, chociaż w trochę innym wymiarze. Zmienili się ludzie, zmieniła rzeczywistość”.
W środę, 7 września w programie wernisaż obrazów Grażyny Ulman. „Zielnik Gai” to niezwykły, osobisty cykl obrazów, o którym artystka mówi: „Mój zielnik nazywam po łacinie, ale też odszukuję hebrajskie imiona roślin. Bo korzenie mam chrześcijańskie, jak i, co okazało się niedawno, gdy zagłębiłam się w historię rodziny, żydowskie”.
W niedzielę, 11 września w Gminnym Ośrodku Kultury w Janowcu spotkamy się z Gretą Grabowską, artystką, której kolaże z papieru objęte tytułem „Zapomniane Sąsiedztwo / Teka kazimierska” podziwialiśmy ubiegłego roku w Kazimierzu Dolnym. Tego roku artystka zaprezentuje cykl kolaży inspirowany żydowską historią Janowca: „Zapomniane Sąsiedztwo / Teka janowiecka”. Po wernisażu warsztaty w unikalnej technice kolaży przestrzennych z papieru – dla młodszych i starszych.
I tego roku organizatorzy proponują cykl spotkań objętych wspólnym tytułem Pardes znaczy Ogród. Piotr Kowalik z Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN przybliży i zinterpretuje znaczenie symboliczne i praktyczne wina w judaizmie: wino i judaizm są ze sobą nierozerwalnie związane. Na przestrzeni dziejów wino było – i nadal jest – w centrum rodzinnego i wspólnotowego życia żydowskiego. Uważane za napój o szczególnym znaczeniu, z własnymi błogosławieństwami, zarówno przed, jak i po spożyciu, wino bierze udział w wielu ważnych wydarzeniach żydowskiego kalendarza i cyklu życia Żydów.
W ramach cyklu Pardes znaczy Ogród odbędzie się – już po raz trzeci – piknik na terenie skansenu janowieckiego – zgodnie z leitmotivem „Pardes znaczy Ogród / Mleko, miód i wino” (sobota, 10 września). W programie m.in. zwiedzanie wystawy etnograficznej, warsztat wycinanki żydowskiej, warsztat garncarski i gawęda o glinianych naczyniach szabasowych, a przede wszystkim lokalne smakołyki z oferty lokalnych producentów. Na finał pikniku koncert Orkiestry Galicja dedykowany Ukrainie walczącej z rosyjskim agresorem.
W programie Pardes Festival także wyjątkowe wydarzenie muzyczne w Kazimierzu Dolnym. W czwartkowy wieczór, 8 września, na patio Kamienicy Celejowskiej w Kazimierzu Dolnym zaplanowany jest w partnerstwie z TSKŻ koncert charyzmatycznej artystki Anny Riveiro w cyklu pieśni sefardyjskich. Artystce towarzyszy wybitny gitarzysta Michał Pindakiewicz.
W piątek, 9 września, godz. 20:00, w kazimierskiej Farze pw. Św. Jana Chrzciciela i św. Bartłomieja Apostoła spotkamy się na widowisku „Sprawiedliwi” upamiętniającym Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. To projekt IPN według scenariusza i w reżyserii Artura Hofmana.
Pardes Festival – Spotkania z Kulturą Żydowską w Kazimierzu Dolnym i Janowcu to cykl wydarzeń, które przywracają pamięć polskich Żydów: żydowskich miasteczek, żydowskich tradycji i obyczaju, nieistniejącego świata i na zawsze wymazanego z polskiego krajobrazu kulturowego żydowskiego życia.
Zachęcamy do odwiedzania strony www https://pardesfestival.pl/
i śledzenia festiwalowego facebooka: https://www.facebook.com/PardesFestival/
Marszałek Województwa Lubelskiego Jarosław Stawiarski, lubelskie.pl
i Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN objęli Pardes Festival patronatem honorowy
Tekst: Aleksandra Markiewicz, dyrektor programowy Pardes Festival
